نحوه رفتار والدین با کودکان دارای نقص توجه
نحوه رفتار والدین با کودکان دارای نقص توجه
اختلال نقص توجه (ADD یا ADHD) یکی از رایج‌ترین چالش‌های رفتاری و شناختی در کودکان است که می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی آن‌ها، از جمله تحصیل، روابط اجتماعی و حتی اعتماد به نفسشان تأثیر بگذارد. اگرچه این وضعیت ممکن است برای والدین نگران‌کننده باشد، اما با آگاهی، صبر و استفاده از روش‌های صحیح تربیتی می‌توان مسیر رشد کودک را هموارتر کرد. در ادامه، راهکارهایی کاربردی برای مدیریت بهتر این وضعیت ارائه می‌دهیم که می‌توانند در بهبود ارتباط والدین با فرزندان و تقویت توانمندی‌های آن‌ها مؤثر باشند.
۱) ایجاد ساختار و نظم
کودکان دارای نقص توجه اغلب در مدیریت زمان و برنامه‌ریزی روزانه دچار سردرگمی می‌شوند. داشتن یک ساختار منظم به آن‌ها کمک می‌کند بدانند چه زمانی باید چه کاری انجام دهند و از اضطراب ناشی از بی‌نظمی جلوگیری می‌کند.
• برنامه روزانه مشخصی تنظیم کنید که شامل زمان خواب، غذا خوردن، انجام تکالیف و زمان بازی باشد.
• با استفاده از جدول برنامه‌ریزی یا تصاویر قابل درک برای کودک، او را در روند اجرای برنامه مشارکت دهید.
• تکرار و ثبات در برنامه باعث می‌شود رفتار کودک قابل پیش‌بینی‌تر و آرام‌تر شود.
۲) تقسیم وظایف به بخش‌های کوچکتر
کودکان دارای نقص توجه معمولاً با وظایف بلندمدت یا پیچیده مشکل دارند. تقسیم کار به بخش‌های کوچکتر باعث می‌شود هر مرحله برایشان قابل مدیریت‌تر باشد.
• به جای گفتن «برو تکالیفت رو انجام بده»، بگویید: «اول کتاب ریاضی‌تو بیار، صفحه‌ی ۲۵ رو با هم می‌خونیم.»
• بعد از هر مرحله، بازخورد بدهید و مطمئن شوید کودک متوجه شده است چه کاری باید انجام دهد.
• موفقیت‌های کوچک باعث ایجاد انگیزه و اعتماد به نفس در کودک می‌شوند.
۳) استفاده از تقویت مثبت
کودکان دارای نقص توجه، بیشتر از سرزنش، به تحسین نیاز دارند. تحسین به‌موقع رفتارهای مثبت، می‌تواند بیش از هر تنبیهی مؤثر باشد.
• وقتی کودک کار مثبتی انجام می‌دهد، همان لحظه او را تحسین کنید. مثلاً بگویید: «خیلی خوبه که وقتی صدات زدم، بلافاصله اومدی!»
• از پاداش‌های کوچک مانند برچسب‌های رنگی، زمان بازی بیشتر یا خوراکی مورد علاقه استفاده کنید.
• تاکید بر رفتار خوب باعث تقویت آن در ذهن کودک می‌شود.
۴) کاهش عوامل حواس‌پرتی
تمرکز برای این کودکان یک چالش واقعی است، پس باید محیطی فراهم کرد که آن‌ها را از محرک‌های مزاحم دور نگه دارد.
• فضای مطالعه یا انجام تکالیف باید آرام، منظم و دور از تلویزیون، موبایل یا سایر وسایل پرت‌کننده حواس باشد.
• هر وسیله‌ای که استفاده نمی‌شود را از روی میز بردارید. حتی رنگ دیوار و نور فضا هم می‌توانند تاثیرگذار باشند.
• گاهی استفاده از هدفون‌های حذف‌کننده نویز یا پخش موسیقی آرام نیز مفید است.
۵) تعیین قوانین روشن و پیوسته
کودکانی که دچار نقص توجه هستند نیاز بیشتری به چارچوب‌های مشخص دارند. آن‌ها باید بدانند چه انتظاری از آن‌ها می‌رود و چه پیامدی در انتظارشان خواهد بود اگر قوانین را رعایت نکنند.
• قوانین را ساده، واضح و متناسب با سن کودک بیان کنید. مثلاً بگویید: «قبل از بازی، باید تکالیفتو تموم کنی.»
• عواقب نقض قوانین را مشخص و به طور مداوم اجرا کنید؛ اما نه با عصبانیت، بلکه با قاطعیت.
• همیشه دلایل قوانین را برای کودک توضیح دهید تا حس همکاری در او افزایش یابد.
۶) آموزش مهارت‌های اجتماعی
مشکلات ارتباطی و ناتوانی در تعامل با دیگران، در میان کودکان دارای نقص توجه رایج است. والدین می‌توانند با تمرین مداوم و ایجاد فرصت‌هایی برای تعامل، به تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندشان کمک کنند.
• بازی‌هایی انجام دهید که نیاز به نوبت گرفتن، صبر کردن یا گوش دادن به دیگران دارند.
• موقعیت‌های اجتماعی را برای کودک شبیه‌سازی کنید و رفتار درست را با هم تمرین کنید.
• مهم‌تر از همه، خودتان الگویی باشید از نحوه صحیح گفتگو، احترام گذاشتن و همدلی با دیگران.
تربیت کودکی با اختلال نقص توجه، ممکن است در مقاطع مختلف دشوار، طاقت‌فرسا و حتی دلسردکننده باشد. اما به‌یاد داشته باشید که با دریافت آموزش‌های درست و حمایت تخصصی، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا با قدرت از پس چالش‌ها بربیاید و مسیر زندگی سالم‌تری را طی کند.
در این مسیر، روانشناسان مرکز پرگار با تخصص، تجربه و درک عمیق از شرایط شما، آماده‌اند تا در کنار شما باشند. از آموزش والدین گرفته تا جلسات درمانی فردی و خانوادگی، خدمات گسترده‌ای برای بهبود شرایط کودکتان ارائه می‌دهند.
نظرات