دلبستگی اجتنابی
دلبستگی یکی از مهم‌ترین مفاهیم در روانشناسی روابط انسانی است. سبک‌های دلبستگی در دوران کودکی شکل می‌گیرند و کیفیت روابط ما در بزرگسالی را تا حد زیادی تعیین می‌کنند. یکی از این سبک‌ها، دلبستگی اجتنابی است؛ سبکی که باعث می‌شود فرد از صمیمیت و نزدیکی بترسد یا آن را پس بزند، حتی اگر در درونش نیاز زیادی به ارتباط عاطفی داشته باشد.
دلبستگی اجتنابی چگونه شکل می‌گیرد؟
دلبستگی اجتنابی معمولاً ریشه در تجربه‌های دوران کودکی دارد. کودکانی که در محیطی رشد کرده‌اند که نیازهای عاطفی و توجهشان به‌طور مداوم نادیده گرفته شده یا والدین با بی‌تفاوتی و سردی به احساساتشان پاسخ داده‌اند، به تدریج یاد می‌گیرند که ابراز نیاز یا احساس می‌تواند بی‌فایده یا حتی دردناک باشد.
به همین دلیل، این کودکان به مرور برای محافظت از خود، راهبردهایی ایجاد می‌کنند که در بزرگسالی به شکل اجتناب از صمیمیت و وابستگی بروز پیدا می‌کند.
نشانه‌های رایج دلبستگی اجتنابی
افراد دارای سبک دلبستگی اجتنابی ممکن است ویژگی‌های زیر را نشان دهند:
• ترس از صمیمیت: آن‌ها از نزدیک شدن بیش از حد به دیگران احساس ناامنی می‌کنند.
• اهمیت بیش از حد به استقلال: گاهی استقلال را آن‌قدر پررنگ می‌کنند که هرگونه وابستگی را تهدیدی برای آزادی خود می‌دانند.
• سرکوب احساسات: به جای ابراز عاطفه یا آسیب‌پذیری، ترجیح می‌دهند همه چیز را در خود نگه دارند.
• مشکل در درخواست کمک: حتی در شرایط سخت، به جای تکیه بر دیگران، خود را مجبور به حل همه مشکلات می‌دانند.
• فاصله‌گذاری در روابط عاشقانه: ممکن است در شروع رابطه گرم و صمیمی باشند اما به محض نزدیک شدن طرف مقابل، عقب بکشند.
اثرات دلبستگی اجتنابی بر روابط
زندگی با این سبک دلبستگی می‌تواند چالش‌های زیادی ایجاد کند. شریک زندگی فرد ممکن است احساس کند هرگز به اندازه کافی به او نزدیک نمی‌شود. دوستان یا اطرافیان ممکن است او را سرد یا بی‌احساس تصور کنند. این موضوع می‌تواند منجر به تنهایی، نارضایتی عاطفی و حتی مشکلاتی مثل اضطراب و افسردگی شود.
آیا امکان تغییر وجود دارد؟
بله. خبر امیدوارکننده این است که سبک‌های دلبستگی انعطاف‌پذیرند و می‌توان با تلاش آگاهانه آن‌ها را تغییر داد. مهم‌ترین گام‌ها در این مسیر عبارتند از:
• آگاهی از الگوها: شناخت اینکه چه رفتارها و واکنش‌هایی از دلبستگی اجتنابی ناشی می‌شوند.
• تمرین آسیب‌پذیری: یادگیری اینکه ابراز نیازها و احساسات تهدیدکننده نیست، بلکه می‌تواند به ایجاد صمیمیت واقعی کمک کند.
• تجربه روابط امن: بودن در ارتباط با افرادی حمایتگر و قابل اعتماد، که به احساسات پاسخ مثبت می‌دهند.
• کمک گرفتن از روانشناس: روان‌درمانی، به‌ویژه رویکردهایی مثل طرحواره‌درمانی و درمان‌های مبتنی بر دلبستگی، می‌تواند به تدریج سبک دلبستگی فرد را به سمت الگوهای سالم‌تر تغییر دهد.
اگر احساس می‌کنید شما یا اطرافیانتان درگیر دلبستگی اجتنابی هستید و این موضوع باعث سختی در روابط و زندگی روزمره شده است، خبر خوب این است که تنها نیستید. یک روانشناس متخصص می‌تواند همراه مطمئن شما در مسیر تغییر و بهبود باشد. روانشناسان پرگار در کنار شما هستند تا با رویکردی امن و حمایتگر، به ایجاد روابطی سالم‌تر و زندگی رضایت‌بخش‌تر کمک کنند.
نظرات